Conceptcartoons stimuleren onderzoekshouding

Binnen het profiel "onderzoekend en ontwerpend leren" werkt de opleidingsschool STAIJ samen met het lectoraat Wetenschap&Techniek van de Hogeschool van Amsterdam.  Uit die samenwerking is een mooie publicatie ontstaan over het gebruik van concept-cartoons bij kinderen op de basisschool. Nieuwsgierig? Lees het artikel.

Onderzoeksverslag

Twee leerlingen van de 8e Montessorischool Zeeburg hebben onderzoek gedaan met sensoren. Zij hebben sensoren en laptops van school mee naar huis genomen, omdat hun onderzoek op school niet uitvoerbaar was. Hieronder hun verslag. 

Techniek

Kun je met suiker strooien als het glad is?

Wij zijn Lotte en Romeo uit groep 7A. We hebben proefjes met zout en suiker gedaan. Dit deden we om te kijken of je tegen gladheid in de winter ook met suiker kunt strooien in plaats van met zout.

We hebben in een diepvries zout water en zoet water bevroren. Dat water deden wij eerst in drinkpakjes. Daarna stopten we er een computerthermometer bij. Dan deden wij het in de diepvries.

Bij het vriespunt koelt het water niet verder af. De temperatuur blijft gelijk totdat al het water bevroren is in ijs. Daarna koelt het ijs verder af. Maar ijs koelt langzamer dan het water.  Kijk maar naar onze metingen in de eerste grafiek.

Je ziet dat water met meer zout bevriest bij steeds lagere temperatuur. Water met suiker bevriest ook pas bij lagere temperatuur dan water met niks erin.

En zolang het water niet bevriest, is het niet glad. Dus je kunt met suiker strooien tegen gladheid. Maar suiker werkt minder goed dan zout. En suiker is duurder. Bovendien worden de wegen dan wel heel lekker. En vriezen er misschien likkende kinderen en dieren vast aan de brug. Dat gebeurde zonder suiker ook al zelfs honderd jaar geleden. Lees maar in de Winschoter Courant van 29 januari 1895.

Uit de eerste grafiek hebben we de vriestemperaturen gehaald van zout water. In de tweede grafiek hebben we die vriestemperaturen uitgezet tegen de hoeveelheid zout. Nu weet je hoeveel zout je moet strooien als het vriest en er regen valt.

Wij hebben nu nieuwe vragen:

Hoe zou deze grafiek eruit zien voor suiker?

En kun je ook peper strooien tegen gladheid?

Misschien kun jij de antwoorden uitzoeken bij techniek.

Lotte & Romeo

Gaten

Gaten vind je overal. Gaten in je kleding. Gaten in je huis. Gaten in voorwerpen. Gaten in de natuur. Jonge kleuters "prutsen" graag in   gaatjes of door het peuteren ontstaan gaatjes. Ze zijn geboeid door allerlei gaten en gaatjes.Een gat wekt heel wat nieuwsgierigheid op. Kleuters maken graag gaatjes en steken ook graag dingen in gaatjes. Er zijn gaatjes die kinderen fascineren, gaatjes die gevaar kunnen opleveren, gaatjes die kinderen leuk vinden, gaatjes die lastig zijn zoals knoopsgaten. Deze tekst gebruikte  ik om de collega’s van de onderbouw van de JP Coen school tijdens de studiedag over Wetenschap en Techniek in contact te brengen met de uitdagende wereld van het onderwerp ‘gaatjes’. Het doel van het  thema is om kinderen te laten nadenken over het feit dat voorwerpen met gaten vaak gemaakt zijn met een duidelijk doel en ongemerkt te laten oefenen met classificeren, tellen en woordenschatontwikkeling. De grootte en hoeveelheid van gaten heeft consequenties en zorgen ervoor dat bepaalde dingen gebeuren of juist niet gebeuren. Natuurlijk praten we over welke mogelijk functies de voorwerpen hebben maar ook worden de kinderen uitgedaagd om groepen te maken en te sorteren. Welke categorieën zijn er te benoemen? Dit geeft echt stof tot nadenken want er zijn meerdere mogelijkheden: functie, kleur, materiaal, hoeveelheid gaatjes, van groot naar klein , van hard naar zacht en ga zo maar door. Als volwassene sta je ook te kijken van de hoeveelheid mogelijkheden. In de onderbouw van de JP Coen verzamelden de collega’s samen met de kinderen een grote hoeveelheid voorwerpen met gaatjes en deden enthousiast onderzoek naar alle toepassingen en mogelijkheden. Ook werd er geëxperimenteerd met een laken met gaatjes. Kinderen konden zo de klas in via een gat of bedachten zelf allerlei toepassingen. Een ogenschijnlijk simpel onderwerp bleek een wereld vol gesprek en vragen op te leveren.

René Onclin

Instituutsopleider wetenschap & techniek