Ons profiel

De STAIJ-Opleidingsschool profileert zich met het didactisch concept “Onderzoekend en ontwerpend leren” dat vooral uitgewerkt wordt binnen het activiteitsgebied van wetenschap en techniek. Hierbij wordt nauw samengewerkt met het Expertisecentrum Wetenschap & Techniek Noord Holland (EWT NH). Naast de HvA-PABO participeren: het AMSTELInstituut van de UvA, NEMO en Artis en het regionaal technocentrum Amsterdam. Het realiseren van Academische Opleidingsscholen W&T is één van de doelstellingen van dit expertisecentrum. De STAIJ-Opleidingsschool W&T is hier in 2008 als eerste mee gestart.

Activiteiten die in de loop van de tijd zijn ontplooit:
1.            de ontwikkeling en uitvoering van het W&T onderwijs;
2.            professionaliseringstrajecten W&T voor leerkrachten;
3.            de opleiding van studenten op het gebied van W&T;
4.            de koppels van PABO en bèta studenten die werkzaam zijn op het gebied van W&T onderwijs;
5.            aanzet tot een ontwikkel- en onderzoekslijn met een W&T component.

De activiteiten van de STAIJ-Opleidingsschool W&T werden gesubsidieerd vanuit VTB-PRO, het Excellentieprogramma basisonderwijs, Krachtig Meesterschap en Ruimte voor Talent.


Voor uitgebreide informatie over de opbrengsten van het excellentieprogramma basisonderwijs: Website Excellentieprogramma STAIJ - www.staij.nl/ool

De personele invulling van een academische opleidingschool bestaat uit:
  1. Opleiders in de school /coördinatoren W&T (basisschool).
  2. Instituutsopleider W&T (PABO).
  3. Ontwikkelaars W&T (opleiding, universiteit, science centra of landelijk vereniging onderwijsvernieuwing).
De opleiders/coördinatoren W&T zijn functionarissen in dienst van de participerende basisscholen. Samen met de W&T instituutsopleider zijn ze verantwoordelijk voor de W&T opleidingsaspecten van studenten en voor de W&T professionalisering van de leerkrachten.

Het Profiel Onderzoekend en ontwerpend leren van de STAIJ-Opleidingsschool


De centrale onderzoeksvraag:

Hoe kan het basisconcept OOL W&T zo goed mogelijk worden vertaald naar bruikbare les- en onderzoeksmethoden voor de STAIJ-opleidingsschool en welke (wetenschappelijke) kennis levert dit op?

Daarvan afgeleide onderzoeks- en ontwikkeldoelen als:

·         het ontwikkelen/versterken  van begeleidingsmethodieken  en vakdidactische kennis voor (aankomend) leerkrachten door middel van scholing en begeleiding;
·         het ontwikkelen van W&T schoolprogramma’s/leerlijnen aangepast aan de eisen/mogelijkheden van de diverse basisscholen (inclusief schoolconcepten zoals  Dalton-Montessori-Natuurlijk Leren- Regulier);
·         ontwikkelen van methoden om de voortgang van leerlingen bij W&T onderwijs te volgen
·         het verder vormgeven  van de academische onderzoekslijn voor de STAIJ-Opleidingsschool (gekoppeld aan de onderzoekslijn PABO/EWT).

Drie functies waaruit centrale onderzoeksvraag steeds wordt benaderd:

A.     Opleiding en personeelsontwikkeling:
scholing van aankomende en zittende leerkrachten

B.     School- en opleidingsontwikkeling: gericht op innovatie inhoud, organisatie van het curriculum

C.    Kennisontwikkeling
Kennisdeling: gericht op overdraagbare producten
Deelprojecten:

·         Scholing/ PABO-studenten (2008/2011) (VTB-PRO)
·         Scholing en begeleiding leerkrachten(2008//2011) (VTB-PRO)
·         Ontwikkeling van W&T Leerlijnen, didactiek OOL op basisscholen en
·         Ontwikkeling van W&T Leerlijnen op de PABO (2009/2010) (VTB-PRO)
·         Ontwikkeling lespakketten en aangepaste begeleidingsmethodieken gericht Euro-sense en ICT-verrijkt lesmateriaal (2009/2012) (VTB-PRO/Excellentie/Krachtig Meesterschap)
·         Implementatie W&T labs gekoppeld aan de excellentie aanvraag in relatie tot meervoudige intelligenties  (2009/2012) (Excellentie/Krachtig Meesterschap, Ruimte voor talent)
·         Evaluatie van VTB-Pro EWT (NH  2009/2011)
·         Versterken academische leerlijn onderzoek STAIJ (gekoppeld aan onderzoekslijn HvA)


Onderwijsontwikkeling, onderzoeken en professionalisering zijn de drie typen activiteiten die plaatsvinden in de opleidingsschool. Essentieel daarbij is dat deze activiteiten niet op zich zelf staan maar elkaar versterken. Nieuwe kennis wordt bijvoorbeeld gebruikt voor de scholing van leraren. Leraren ontwikkelen met hun gegroeide deskundigheid hun W&T onderwijs. Leraren voeren zelf onderzoek uit naar hun eigen schoolpraktijk, in afstemming met het lectoraat van het EWT. Nieuwe scholingswensen komen zodoende voort uit onderzoeksresultaten. Consequenties van bijgestelde onderwijsprogramma’s komen aan de orde in het scholingsprogramma enzovoorts.

Binnen de opleidingsschool STAIJ wordt, naast de genoemde activiteiten in het kader van VTB-PRO het Excellentieprogramma basisonderwijs uitgevoerd. Een commissie onder leiding van KNAW-voorzitter Robbert Dijkgraaf heeft het innovatieve programma van de STAIJ-Opleidingsschool goedgekeurd.
In dit project gaat het om het stimuleren van excellentie dat wil zeggen talentvolle kinderen zo uitdagen dat hun leerpotentieel maximaal wordt benut. Zes basisscholen zullen een vitale ruimte ontwikkelen waarbinnen leerlingen samen hun (ongekende) cognitieve talenten kunnen ontwikkelen en laten excelleren. Er is gekozen voor een expliciete koppelingen met de didactiek van onderzoekend en ontwerpend leren binnen Wetenschap & Techniek. Dit wordt door de beoordelende commissie als sterk punt gezien. Vanuit het perspectief van personeelsontwikkeling is het project gericht op verbetering van de vakkennis van aankomend en zittend personeel: scholing en ontwikkeling van studenten en leerkrachten die actief deelnemer zijn in het project.
Vanuit het perspectief van schoolontwikkeling is het project gericht op innovatie van het curriculum:
ont-dekken en vastleggen van talent/hoogbegaafdheid, vroegsignalering van talent, hoe dat te meten en te registreren en op basis daarvan in samenspraak met ouders rijke vervolgactiviteiten vaststellen. Borging van W&T activiteiten in het schoolcurriculum
ontwerpen en inrichten van de leeromgeving: een doorgaande leerlijn of leerlijnen op het gebied van W&T/onderzoekend leren van PO naar VO, het inrichten van een rijke W&T leeromgeving, het implementeren van activiteiten en werkwijzen
Vanuit het  perspectief van kennisontwikkeling; gericht op overdraagbare producten Onderzoeken en verbeteren van de effectiviteit van de activiteiten en werkwijzen en de handelingsbekwaamheid van leerkrachten in W&T laboratoria wordt onderzocht met als doel aanbevelingen ter verbetering te doen.
Excellentie W&T wordt ingepast in verschillende onderwijsconcepten (Montessori, Dalton, natuurlijk leren)

Gekoppeld aan het Excellentieprogramma basisonderwijs is het project “Krachtig Meesterschap” dat in 2010 start:
De opleidingsschool STAIJ heeft als doel voor dit project het ontwerpen en implementeren van een structuur van een Communitie of Practice (COP) van studenten, leraren en lerarenopleiders. Focus daarbij is de bevordering van inhoudelijke verdieping in W&T. Het moet een functionerend netwerk zijn dat na beëindiging van het project blijft bestaan. In dit deelproject wordt in plaats van de term ‘Communitie of Practice’ de term ‘Excellentieteam’ gebruikt. In het excellentieteam wordt gewerkt aan:
·         Verdieping kennis in vakdidactisch en pedagogisch handelen op het gebied van W&T bij COPleden (leraren, opleiders, studenten)
·         Ontwikkeling en verspreiding van vakdidactisch en pedagogische kennis onder de ‘2e cirkel’ (leraren, studenten)
·         Feedbackloop tussen basisscholen onderling en tussen opleiding en basisscholen (studenten-leraren) in het kader van opleiden in de school.


In juli 2011 werd aan twee basisscholen van de Opleidingsschool STAIJ de vindplaatsaanvraag in het kader van het project “Ruimte voor talent” toegekend. Deze scholen zijn herkend als voorlopers op het gebied van W&T (onderzoekend en ontwerpend leren). Samenwerken met onderzoekers en kennisdelen is een essentieel onderdeel van vindplaats zijn. De twee aangewezen vindplaatsen zijn voortgekomen uit de samenwerking gestart in het “Excellentie-programma basisonderwijs” met het daaraan gekoppelde project “Krachtig Meesterschap”.


Onderzoek in de vindplaats Onderzoekend en ontwerpend leren
.
Een achterliggende gedachten van Opleidingsschool STAIJ hierbij is dat we de professionaliteit van basisscholen en lerarenopleiding willen versterken. Met de komst van lectoraten in het hoger onderwijs hebben hogescholen nadrukkelijk een functie gekregen ten aanzien van innovatie en kennisontwikkeling voor het werkveld. Het basisonderwijs kent een historie waarbij de expertise buiten de schoolorganisaties werd gepositioneerd bij schoolbegeleidingsdiensten en nascholingsinstellingen. Schoolbestuur STAIJ en PABO HvA willen graag partner zijn om de expertfunctie binnen het basisonderwijs en de lerarenopleiding te versterken en niet alleen samenwerken bij het opleiden van (nieuwe) leerkrachten (functie 1) maar ook bij school- en opleidingsontwikkeling (functie 2) en kennisontwikkeling (functie 3). Hierbij hebben we de inhoudelijke keuze gemaakt om dit te richten op het gebied van “onderzoekend en ontwerpend leren” met als hoofdactiviteit W&T. Dit sluit aan bij het actuele denken over het leraarschap waarbij de leraar niet louter uitvoerder is van elders bedachte zaken maar professional die richting geeft aan het onderwijs.



Vindplaats
Onderzoekend en Ontwerpend leren
Ontwikkelperspectief
Hoe kan het didactisch concept Onderzoekend en Ontwerpend leren zo goed mogelijk vertaald worden naar bruikbare- les en onderzoeksmethoden en welke kennis levert dit op?
Onderzoek naar Onderzoekend en Ontwerpend leren
Het onderzoek richt zich op het ontwikkelen van een toolbox voor de leerkracht met methoden/technieken om via OOL te werken aan leerlingvaardigheden m.b.t. onderzoekend en ontwerpend leren en het redeneren met begrippen en bewijsmateriaal.
Beoogde opbrengsten

Welke tools zijn er? Hoe zet je ze in, hoe leert de leerkracht deze optimaal te gebruiken, hoe zien leerkrachten en onderzoeker de effecten op het leren van de leerlingen (kijkwijzer/logboek)?
De producten zijn enerzijds didactische handleidingen voor de tools, vakpublicaties, en professionaliseringstrajecten voor leerkrachten; en anderzijds onderzoeks-publicaties.
Betrokken onderzoekers
  • Lector W&T
  • Leerkrachten 5e en 8e Montessorischool
  • Onderzoeker W&T
  • Onderzoekers UPvA
  • Instituutsopleider UPvA/STAIJ
  • Instituutsopleider W&T/ STAIJ
  • Opleider in school W&T/STAIJ
  • Instituutsopleider PABO/STAIJ
  • Academische opleider in school STAIJ
  • W&T coördinatoren STAIJ
  • Studenten UPvA jaar 2, Pabo jaar 2/3
  • Studenten Pabo met minor W&T
  • Studenten Master Onderwijskunde of aanverwante vakken
Brondocument
STAIJ Onderzoek OOL